اولین نشست هم‌اندیشی صاحب‌نظران و فعالان سرود کشور با حضور محمود سالاری معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد اله‌یاری مدیر کل دفتر موسیقی، حامد جلیلی مسئول دفتر سرود و جمعی از صاحب‌نظران و فعالان سرود و رسانه برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دفتر سرود، در ابتدای این نشست محمود سالاری معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: حوزه سرود حوزه همدلی و هم افزایی است و امیدوارم که روزی برسد که بتوانیم موسیقی و سرود کشور را به جایی برسانیم که بتوانیم گروه‌های کر و سرود چند هزار نفره داشته باشیم و سرود به دوره کمال خود برسد. امیدوارم روزی برسد که گروه کری داشته باشیم که نغمات و اندیشه ما را ارائه کند و دنیا؛ شگفت‌زده به این موضوع نگاه کند.
او در ادامه گفت: من هنر خوانده‌ام و جنس هنر را می‌شناسم و می‌دانم که چه هنری در تاریخ مانده و چه هنری نمانده؛ اولین مؤلفه برای بقای یک اثر هنری؛ اخلاص هنرمند بوده است. یادمان نرود که بخشی از تاریخ هنر، هنر سفارشی است؛ آثاری که بر دیواره‌های کلیساها باقی مانده، آثاری که در ایتالیا مانده تا آثاری که در وین مانده سفارشی بوده است، اما در این کارها هنرمند، اخلاص خود را برای پول تعطیل نکرده است.
سالاری افزود: یادمان نرود از مسیری صحبت می‌کنیم که بیشتر راه را طی کرده‌ایم و حالا باید این راه آمده را تحلیل کنیم و ادامه دهیم. سرود امروز ما دوران نوجوانی را گذرانده و باید وارد عرصه کمال آن شود. دیگر نمی‌توان درمورد ایجاد اتفاقات، صحبت کرد باید گام بعدی را برداشت. سرود ما قریب به دو دهه کار کرده است. سرود قرار نیست که متولد شود، بلکه همانند آب جاری است و هنر ما این است که بتوانیم آن را روان کنیم تا به مسیر درست برود.
وی همچنین عنوان کرد: ما به دنبال متولی‌گری نیستیم. متاسفانه در حوزه فرهنگ و هنر هوو بسیار داریم و این آسیب زننده است. کاری که دیده می‌شود همراه با اخلاص است، پس باید به سمت همدلی و هم‌افزایی رفت.
سالاری اظهار کرد: همه مکاتب هنری تحت تاثیر اوضاع سیاسی اجتماعی هستند و این اوضاع موثر در تغییر فرم‌های هنری هستند. با احترام به دوستان چه بخواهیم و چه نخواهیم هرچقدر از سیاست و اجتماع خود را دور کنیم باز هم ما را در بر می‌گیرد و تاریخ هنر نیز همواره این را نشان داده که جنبش‌ها، فرم‌ها را تغییر داده‌اند. پیرامون تلفیق سرود و مداحی، نگرانی‌ها درست و به جاست، چرا که متاسفانه مداحان به بهانه جذب در هیات‌ها به سمتی می‌روند که فضای فرهنگی را دچار خطر می‌کنند. ممکن است حواس مداحان به فرم نباشد، اما باید توجه داشت که آن هم بخشی از محتواست. امروزه تلفیق سرود و مداحی اقتضای فضای اجتماعی جامعه شده است اما باید آن را هرس کنیم و معایبش را اصلاح کنیم و هر آنچه ازآن می‌تواند به خدمت درآید باید حتما به خدمت بگیریم. من در هر سفر استانی که می‌روم سعی می‌کنم به مدارس هم سر بزنم چرا که دانش آموزان بسیار همراه با عشق هستند و امیدوار. در دل این بچه‌ها و حتی در شهرها و روستاها امید زنده است، باید آن را زنده نگه داریم، نباید این امید را از بین برد.
محمد اله‌یاری مدیر کل دفتر موسیقی در ادامه نشست گفت: نام دفتر موسیقی در گذشته دفتر سرود و آهنگ‌های انقلابی بوده است اما طی سال‌هایی در وزارت ارشاد سرود کم کم فراموش می‌شود و نهادهایی اندک در این حوزه فعالیت داشتند. اما از دو سال قبل این دغدغه مجدد ایجاد شد که سرود را احیا کنیم. در این چند سال متولیان سرود نیز زیاد شدند و در این زمینه فعالیت دارند. این نگرانی بود که کار همدیگر را خنثی کنند و یا در زمینه شعر و سرود نتوانند آنطور که باید فعالیت داشته باشند. بنابراین دفتر سرود با راهنمایی وزیر و معاونت هنری از سال گذشته راه اندازی شد و در گفتگوهایی که داشتیم قرار شد که در این حوزه؛ وزارت ارشاد به ورطه تولید نیفتد و بیشتر کار ساماندهی را انجام دهد. تلاش داریم تا بتوانیم ساماندهی و شناسنامه‌دار کردن گروه‌ها را به شکل حرفه‌ای و درست پیش ببریم. ما همواره این دغدغه را داریم که صرفا کودکان در این حوزه فعال نباشند و بزرگسالان نیز حضور داشته باشند و در عرصه سرود حلقه وصل از دوره کودکی به بزرگسالی باشیم.
حامد جلیلی مسئول دفتر سرود اداره کل موسیقی وزارت ارشاد نیز طی سخنانی کوتاه گفت: سرود تا امروز دارای نهاد مستقل و متخصصی با کار ویژه سرود نبوده است و به لطف وزیر محترم ارشاد و نگاه دقیق جناب دکتر سالاری و توجهات و پیگیری های دکتر اله‌یاری این اتفاق در حال رخ دادن است و از قالب سرگرمی خارج شده و مانند اوایل انقلاب می‌تواند تاثیرگذار باشد. در آن زمان سرودها می‌توانستند خط فکر و جریان ایجاد کنند اما در اواخر دهه 70 کمرنگ شد و الان به لطف خدا بار دیگر جان گرفته است و محدود به مدارس نیست. سرود فقط همین سرود مرسوم نیست بلکه گروه‌های کر، آکاپلا و حتی سبک جمع خوانی کیپاپ کره‌ای را نیز می‌توان در زمره سرود و جمع خوانی قرار داد. لازم است دور هم جمع شویم و بزرگان صحنه نظر دهند. امروز شور انقلابی خوبی داریم اما باید هدفمند شود. در بسیاری از کارهایی که انجام می‌دهیم به شکل موازی هزینه انجام می‌دهیم و اگر فکر واحدی پشت آن باشد می‌توانیم بیشتر بهره‌مند شویم. ماموریت ما در دفتر سرود تغییر و ارتقاء ذائقه جامعه به سمت سرود است و هدف اصلی ما این است که سرود جزئی از سبد فرهنگی خانواده‌ها شود و مردم با کمال میل برای شنیدن سرود هزینه کنند. این را می‌توان در جامعه فرهنگ‌سازی کرد و قطعا با همفکری دوستان اتفاق خوبی رخ خواهد داد. ما برای 12 ماه آینده در دفتر سرود طرح و برنامه‌ریزی داریم؛ ساماندهی گروه‌های سرود، طرح بهره‌مندی از صندوق اعتباری هنر، بیمه گروه‌ها، حضور گروه‌ها در فستیوال‌های جهانی، برگزاری جشنواره‌ها در این حوزه از جمله برنامه هایی است که مدنظر قرار داده‌ایم.
سید جواد هاشمی که در عرصه موسیقی ید طولایی دارد، دراین باره بیان کرد: بیش از یک دهه است که از سرود فاصله گرفته‌ام، اما کوله باری از تجربه در این حوزه همراه خود دارم که به‌واسطه سال‌ها معلمی در حوزه آموزش و پرورش است. اینکه بیان شد سرود در سبد فرهنگی خانواده‌ها باشد اتفاق خوبی است و من همواره به سرود به شکل کمّی نگاه کردم تا کیفی. عدم مربوط بودن اشعار به سنین مختلف و جایگاه‌های مختلف به نظرم بزرگترین آفت سرود امروز شده و بی ربط بودن محتوای اشعار به کودکان باعث می‌شود خانواده‌ها، بچه‌های خود را از این سبد دور نگه دارند و احساس کنند آنچه خوانده می‌شود ربطی به حضور فرزندان خود ندارد. هرکجا متناسب با فضای خود، باید سرود داشته باشد. در فضای مسجد متناسب با همان حال و هوا، در مدرسه با همان حال و هوا، در فضای بسیج هم همین‌طور و… عرق دینی و ملی در کنار هم باید قرار گیرد. در آستان قدس به همین شکل؛ اما متاسفانه مربیان ما یک دست شده‌اند و همین اشکال ایجاد کرده تا تمام سروده‌های ما یک شکل باشند و متناسب با حال وهوای اصلی قرار نگیرند. اولین دوره جشنواره سرود در کشور سال 62 در آموزش و پرورش شروع شد و هنوز ارشاد در آن زمان این بخش را عهده‌دار نبود. شاید به همین دلیل اتفاقات به این سمت رفت که این مقوله ربطی به بزرگترها ندارد و بچه‌ها باید وارد عرصه شوند. آن وقت تکلیف روشن است چرا که بچه‌ها شعری نمی‌خوانند که با آن ارتباط برقرار نکنند. باید برگردیم به اصل خود، چرا که امروز همه چیز سیاسی شده است و اگر این عرصه را سیاسی نکنیم؛ مطمئن باشید که خانواده‌ها نیز همراه می‌شوند و سرود در سبد خانواده قرار خواهد گرفت.
بهزاد عبدی آهنگساز نیز در این نشست اظهار کرد: اول باید تعریفی از سرود داشته باشیم و اینکه چرا باید سرود بخوانیم. باید جوی حاکم شود که همه یک مفهوم را بخوانند با یک محتوای درست و با توجه به مضمون پیش برویم. بخشی از این اتفاق خالی شدن انرژی است چرا که همه دوست دارند کار هنری انجام دهند. بنابراین سرود می‌تواند این اتفاق را رقم بزند، چرا که اساس آن موسیقی و هنر است. از همه مهم‌تر تربیت متخصصین سرود است. در زمان کودکی ما متخصصین سرود، همه موزیسین بودند از خلعتبری گرفته تا شجاعی و همه شناخته شده بودند، در حالیکه امروز مربیان نه می‌توانند ارتباط با دانش آموز برقرار کنند و نه دانش این حرفه را دارند و همین باعث شده تا سرود تبدیل به فاجعه شود. ما در کشور تعداد زیادی فارغ التحصیل رشته موسیقی داریم که بیکار هستند. سرود موسیقی است و باید کسی که در این زمینه کار می‌کند نت‌خوانی بلد باشد. باید برای محتوا تعریف داشته و برای هر چیزی سرود داشته باشم. سرود جای کنسرت را نمی‌تواند بگیرد اما می‌تواند در کنار آن باشد همانطور که جماعتی می‌روند و کنسرت یک خواننده را می‌بینند می‌توانند برای گروه سرود نیز این کار را انجام دهند.
احسان خداپرست یکی از مدیران مأوا نیز بیان کرد: ما شعار به عمل کار برآید را توشه راه داریم و در طی این مدت نیز تمام حرف‌هایمان را زده‌ایم و امروز که اینجا نشسته‌ایم از نظر ما سرود احیا شده است و قرار نیست احیا شود. دنیا از حکمرانی سخت به حکمرانی نرم تغییر یافته و دیگر سیستم‌های دولتی کار خاصی نمی‌توانند انجام دهند و آن دوره تمام شده است. در مسئله موسیقی که 45 سال ساختار آن در ارشاد بوده است چه کرده‌ایم…؟ به نظرم سرود راه خود را یافته و مربیان این کار را انجام داده‌اند. سرود یک زیست بومی دارد که شاعران، مربیان، آهنگسازان در این زمینه مشغول فعالیت هستند. اگر هر کدام از مجموعه‌ها در جای خود نقششان را پیدا کرده و فعالیت درستی انجام دهند مسئله تا حد زیادی حل می‌شود.
میلاد عرفان‌پور فعال حوزه موسیقی در حوزه هنری بیان کرد: هنر باید هنر زندگی باشد. ما باید برای موضوعات کاربردی در زندگی مردم، سرود داشته باشیم. ما از یک سنی به بعد سرود نداریم، یکی از خلاءهای سرود نیز همین است و سرود نباید صرفا در موضوعات حماسی، سیاسی و آیینی تعریف شود و بلکه باید بچه‌ها در آیین‌های زندگی نیز سرود داشته باشند. ضمن اینکه همه موسیقی ما سرود نیست و پرداختن افراطی به آن نیز درست نیست چرا که بسیاری ممکن است آن را دوست نداشته باشند و این آسیب در برخی متولیان موسیقی هست که همه تلاش خود را معطوف سرود کردند در حالی که نهاد موسیقایی هستند و نظر همه مخاطبان را برآورده نمی‌کنند. محتوای سرود جمعی است و حرف دل یک جماعت گسترده است و برای سرود انتظار مخاطب نخبه را نداریم اما در موسیقی این جا دارد و مهم است. من به راه‌هایی که پیوندش با مردم را حفظ کند و از دل مردم برآید و پیشرفت کند اعتقاد دارم. بیش از کارهایی که ما در نهادهای دولتی سفارش دادیم و تولید کردیم کارهای اثرگذار آثاری بودند که دلی بودند و پیش رفته‌اند. از نظر من دو وظیفه عمده بر دوش نهادهای دولتی نهاده شده است اول هموار کردن مسیر برای گروه‌های مردمی که اگر توانمند هستند به آنها کمک کنیم و حداقل‌ها را برایشان فراهم کنیم. دوم مراقبت از طراز هنری است چرا که لازم است و نباید در نهادهای حاکمیتی سرودی را ترویج کنیم که عیناً در موسیقی پاپ خوانده می‌شود. باید آنچه که مطلوب هنر ایرانی اسلامی است ترویج کنیم.
عارفه دهقانی شاعر نیز گفت: مداحی‌ها در حال تبدیل شدن به سرود هستند و قبلا مخاطب از شنیدن مداحی دسته جمعی لذت می‌برد اما حالا به جایی رسیده که حتما باید موسیقی نیز همراه آن باشد و در حال ورود به سرود مداحی هستیم و این ذائقه مخاطب را تغییر داده است.
سید جواد پرئی شاعر نیز در سخنانی بیان کرد: امروز همه چیز وارونه شده است. موسیقی‌ها به لحاظ ضرب اهنگ مورد بررسی قرار نگرفته‌اند. ما سه خطر بزرگ را رقم می‌زنیم نهادهایی مانند ارشاد و سازمان تبلیغات قبل از رسیدن زمان‌های تقویمی به من تولیدکننده سفارش یکسان می‌دهند و از یک خروجی این لیست بیرون آمده است. دوم این که مجموعه‌هایی که توانمند هستند عرف‌ها را برهم می‌زنند و متاسفانه برخی از آثار بحران شدید اعتقادی دارند. در آخر نیز پیشنهاد می‌کنم تقسیم کار کنیم که هرکدام سر جای خودمان بنشینیم تا کار به ابتذال کشیده نشود. ما استانداردهای مداحی را نیز برهم زده‌ایم.
امید رهبران دیگر آهنگساز حاضر در نشست گفت: روزگار به سرعت در حال حرکت است و ریتم زندگی تند شده است و ما نسبت به تولید سرود نباید مانند گذشته حرکت کنیم. الان نباید همانند قدیم رفتار کنیم. باید شعر را بازسازی کنیم. سرود باید از حاکمیت درآمده و خصوصی شود که راه‌های مختلفی دارد. سرود مردمی است و قرار نیست حاکمیت بالای سر آن باشد. در تولیدات سرود باید جمعی کار کرد نه انفرادی؛ سفارش دهنده باید تنها موضوع را بیان کند و شاعر و آهنگساز و گروه از همان ابتدای تولید در کنار هم و گروهی باشند.
مهدی زنگنه شاعر و منتقد ادبی اظهار کرد: امیدوارم این جلسات استمرار داشته و به نتیجه عملی برسد. برخی از موضوعات به دلیل این که با حاکمیت راه نیفتاده حیات دارند مانند سرود و اتفاقا وقتی حاکمیت به کمک می‌آید بیشتر دست انداز ایجاد می‌کند. سرود محصول موسیقایی و ادبی است که از کثرت به وحدت می‌رسد. یعنی انسان‌های متعددی دور هم جمع می‌شوند و حرف واحد خود را در قالب موسیقی بیان می‌کنند و این نه به سلبریتی‌زدگی و فردگرایی است. ما صحبت از تمدن اسلامی ایرانی می‌کنیم اما مسیر را اشتباه می‌رویم. همه چیز سرود نیست، سرود محصولی است که ساختاری دارد و درباره هرچیزی نمی‌توان سرود ساخت. زمانی می‌توان صحبت از آن کرد که حرف یک جماعت باشد نه فرد. آثاری به اسم موسیقی مذهبی در حال ارائه است که دینی نیستند و اگر حواسمان نباشد آسیب‌های آن جدی خواهد بود. باید شورای نظارتی داشته باشیم که فقط مختص به یک نهاد نباشد بلکه همه نهادها در آن حضور داشته باشند و با تغییرات دولتی عوض نشود و کسی هم نتواند از آن سواستفاده کند و کاملا در یک فضای منطقی آثار بررسی و مجوز دریافت کنند.
حسین صیامی مدیر باشگاه سرود نهضت بیان کرد: ما نه تنها در تهران بلکه در شهرستان‌ها نیز سرود نداریم و اصل آن در روستاهاست. جریان سرود در دل مردم وجود دارد اما الحمدلله ضریب رسانه ندارد چرا که هرجا ضریب رسانه ورود کرد کار خراب شد. به نظرم نیاز است که به یک نقشه راه برای بدنه سرود برسیم. جریان سرود مداحی نوظهور است و درگیر یک‌سری تجربه‌ها و اتفاقات شبیه به این است. اگر معتقدیم مسیر رفته غلط است باید برای آن یک مسیر تازه داشته باشیم اما نمی‌توان آن را به طور کلی حذف کرد.
شهروز حقی مدرس نیز گفت: بسیاری خواستند سرود را محدود کنند که نشد و برخی هم خواستند برآن بیافزایند اما باز هم نشده است. سرود با پول حاکمیت تولید می‌شود ولی همه آدم‌ها ایده خود را در آن آزادانه مطرح می‌کنند. حتی موسیقی پاپ که به نظر می‌رسد رهاست اینطور نیست و هر شعری مجوز نمی‌گیرد. اما در حوزه سرود کسی به دنبال مجوز نبوده است و از کسی اجازه نگرفته‌ایم. کار ساخته شده و اگر گروهی شکل گرفته کار اجرا شده است. به نظرم اگر بخواهیم وارد حوزه مجوز شویم، سرود ماهیت خود را از دست می‌دهد. سرود باید تکلیفش روشن شود چرا که الان موجی ظاهر شده که سرود را دیدنی کرده است. سرود مداحی هم به همین شکل. سرودپردازهای اول انقلاب موسیقی‌دان بودند متاسفانه در حال حاضر فشاری بوده و توسعه طلبی در حوزه مداحی دیده می‌شود، که جایی برای سرریزی نداشت و سرود شد. این چیزی که امروز می‌شنویم سرود نیست بلکه مداحی است. حوزه بالادستی سرود، اجرای کر است و متاسفانه در سالهای گذشته قبل از این دولت از جشنواره فجر حذف شد در حالی که اتفاق بسیار خوبی بود. ما در دانشگاه رشته‌های مختلفی داریم که افراد در آن فارغ‌التحصیل می شوند اما برای مربی‌گری سرود ما رشته نداریم.
مهدی استخر شاعر گفت: متاسفانه در بخش انقلاب اسلامی آنقدر روی متعهد بودن فکر شد که روی هنرمند بودن آن فکر نشد. از سوی دیگر سفارش دهنده نیز هنرشناس نیست و کاملا حکومتی فکر می‌کند و آنچه که در ذهن دارد را فکر می‌کند و به هنر کاری ندارد. از هنر امروز کاملا دور هستیم و نسبت به هر اتفاق جدیدی موضع داریم که این اتفاق خوشایندی نیست. غرب در حوزه هنر خوراک تولید می‌کند ولی ما اینطور نیستیم و خوراک مناسب تولید نمی‌کنیم. سرود به صنعت موسیقی ورود نکرده است و مردم هم از آن استقبال نمی‌کنند بنابراین سرود مردمی نیست.
احسان جوادی آهنگساز بیان کرد: به نظرم موضوعاتی که آسیب زننده هستند را باید از سرود کنار بگذاریم. مخاطب خیلی راحت به موسیقی نگاه می‌کند. اگر با دل مردم همراه شویم خیلی بیشتر می‌توانیم موفق باشیم. موسیقی که به دل مخاطب می‌نشیند الزاماً موسیقی نیست که خیلی پیچیده باشد. اگر بتوانیم کیفیت تولیدات را به نحوی پیش ببریم و سرودی تولید کنیم که مخاطب را خوشحال کند و راضی‌کننده باشد، قطعا موفق خواهیم بود.